Układ przywspółczulny (parasympatyczny)

Układ przywspółczulny (parasympatyczny) doprowadza organizm do stanu wyjściowego po sytuacji stresowej poprzez utrzymanie wszystkich jego wegetatywnych funkcji na optymalnym poziomie. Działa on miejscowo. Jego ośrodki (ciała neuronów przedzwojowych) znajdują się w mózgu oraz rogów bocznych odcinka krzyżowego rdzenia kręgowego. Większość włókien tego układu biegnie w nerwie błędnym – X. Zwoje układu przywspółczulnego znajdują się głównie śródścienne, a ich umiejscowienie jest peryferyczne. Włókna przedzwojowe są długie i wydzielające acetylocholinę. Natomiast włókna zazwojowe są krótkie i również wydzielające acetylocholinę. Mediatory tego układu oddziaływają na receptory muskarynowy i nikotynowy, a ilość nerwów zazwojowych, z którymi poprzez synapsy łączy się nerw zwojowy jest bardzo mała. Włókien przywspółczulnych brakuje zupełnie w mięśniach przywłosowych, śledzionie, gruczołach potowych, komorach serca i niektórych naczyniach krwionośnych.

Włókna przywspółczulne zwalniają akcję serca i zmniejszają zapotrzebowanie jego mięśnia na tlen. Dodatkowo zwężają naczynia wieńcowe, oskrzela oraz źrenicę, regulują wydzielanie łez przez gruczoły łzowe. Z kolei rozszerzają naczynia krwionośne skóry, błon śluzowych i trzewi. Powodują obfite wydzielanie gęstej śliny przez ślinianki oraz pobudzają motorykę i wydzielanie w żołądku. Kurczą wydzielanie żółci przez pęcherzyk żółciowy oraz wpływają na wydzielanie soku trzustkowego. Mają wpływ na oddawanie moczu, powodują erekcję. Wpływają na skórę poprzez uogólnione pocenie.

Monika K