Rdzeń kręgowy

Rdzeń kręgowy to twór mający kształt grubego sznura. Rdzeń kręgowy jest umieszczony w kanale kręgowym i biegnie od rdzenia przedłużonego aż do drugiego kręgu lędźwiowego.

Rdzeń jest zakończony stożkiem rdzeniowym, a on niego odchodzi nić rdzeniowa (do drugiego kręgu krzyżowego), którą otacza wiązka nerwów rdzeniowych (ogon koński). Istota biała w rdzeniu kręgowym jest rozmieszczona obwodowo (mineralizowane pęczki włókien nerwowych tworzące drogi wstępujące i zstępujące dla impulsów nerwowych), a istota szata rozmieszczona jest centralnie (w kształcie litery H na przekroju poprzecznym, tworzą ją komórki nerwowe i glejowe). W istocie szarej można spotkać korzenne rogi nerwów rdzeniowych: przednie (ruchowe), tylne (czuciowe) i boczne (ciała neuronów układu autonomicznego).

Kanał środkowy (centralny) biegnie środkiem rdzenia kręgowego. Od jego zewnętrznej strony, na powierzchni obecne są dwa zagłębienia dzielące rdzeń na połowy: od przodu (szczelina pośrodkowa przednia) i od tyłu (szczelina pośrodkowa tylna). Z boku tych zagłębień znajdują się bruzdy boczne: przednia (z której wychodzą korzenie brzuszne nerwów rdzeniowych prowadzące impulsy do nerwów mięśni szkieletowych) oraz tylna (do której wchodzą korzenie grzbietowe nerwów rdzeniowych prowadzące impulsy nerwowe do ośrodkowego układu nerwowego).

Rdzeń, tak samo jak mózg, jest otoczony trzema oponami: miękką, pajęczą i twardą, a przestrzenie między nimi wypełnia płyn mózgowo-rdzeniowy.

Z rdzeniem kręgowym łączy się 31 par nerwów poprzez otwory międzykręgowe kręgosłupa. Są to: 8 szyjnych, 12 piersiowych, 5 lędźwiowych, 5 krzyżowych i 1 guziczny. W odcinku szyjnym znajdują się ośrodki odruchów kończyn przednich i mięśni oddechowych, w odcinku piersiowym – ścian narządów i klatki piersiowej oraz mięśni brzusznych, w odcinku lędźwiowym – kończyn tylnych i narządów miednicy, a w odcinku krzyżowym – defekacji (oddawania kału), mikcji (oddawania moczu), erekcji i ejakulacji.

Monika K