Nerw językowo-gardłowy to IX nerw czaszkowy, będący nerwem mieszanym: większą część nerwu tworzą włókna czuciowe, unerwiające gardło i język, a niewielką część tego nerwu stanowią włókna ruchowe, przeznaczone dla mięśni gardła, podniebienia, języka i wydzielnicze dla ślinianki przyusznej.
Nerw językowo-gardłowy odchodzi 5-6 korzonkami od rdzenia przedłużonego, korzonki te ukazują się w bruździe bocznej, tylnej za oliwką. Przez otwór żyły szyjnej nerw opuszcza czaszkę. W obrębie otworu tworzy zwój górny, a po wyjściu z czaszki zwój dolny, znajdujący się w dołku skalistym. Po opuszczeniu czaszki nerw językowo-gardłowy biegnie pomiędzy tętnicą tylną wewnętrzną, a żyłą szyjną wewnętrzną, następnie kieruje się ku nasadzie języka i bocznej ścianie gardła.
Iza