Gonady są to gruczoły płciowe. Mają one odmienne budowy i czynności w zależności od płci.
Dwupłciowe zalążki gonad samoistnie rozwijają się w żeńskie gonady płciowe, czyli w jajniki u osobników płci żeńskiej. Produkcja hormonów żeńskich jest sprzężona zwrotnie z gonadotropiną przysadkową. Jajniki zajmują się produkowaniem estrogenu i progesteronu.
Pierwszy warunkuje rozwój wewnętrznych i zewnętrznych kobiecych narządów płciowych. Wiążą tajże kortykosteroidy we krwi. Progesteron natomiast ma pływ na rozwój gruczołów mlecznych oraz działa na przemianę materii. Między 12-14 rokiem życia, a nawet wcześniej wzmaga się gonadotropowa czynność przedniego płata przysadki i pobudza dojrzewanie w jajnikach pęcherzyków Graafa. Dochodzi do pierwszej miesiączki. Od tej pory cykl ten się powtarza i trwa on 28 dni.
Męskimi gruczołami płciowymi są jądra, zbudowane z dwóch rodzajów tkanki: z kanalików nasieniotwórczych, w których powstają plemniki, oraz z komórek śródmiąższowych Leydiga, produkujących androgeny, czyli męskie hormony płciowe.
Pierwszym hormonem produkowanym przez przedni płat przysadki jest hormon luteinizujący LH, który y mężczyzn pobudza produkcję androgenów w komórkach Leydiga.
Testosteron z kolei hamuje wydzielanie LH. Drugi hormon gonadotropowy przysadki to folikulostymulina (FSH) u mężczyzn wpływa pobudzająco na produkcję plemników w mniejszym stopniu zwiększając wydzielanie androgenów.
Między gonadami a przysadką istnieje sprzężenie zwrotne. Po wytrzebieniu w moczu wzrasta zawartość gonadotropin.
Karolina J