Autonomiczny układ nerwowy

Autonomiczny układ nerwowy zmienia metabolizm i działa troficznie. Reguluje czynności potrzebne do życia i zaopatruje mięśnie gładkie i narządy wewnętrzne. Jego ośrodki wegetatywne są rozmieszczone nierównomiernie, a grupują się tylko w niektórych odcinkach osi mózgowo-rdzeniowej. W rdzeniu kręgowym komórki nerwowe układu autonomicznego są rozmieszczone w rogach bocznych. Nerwy wegetatywne unerwiają liczne metamery w organizmie i rozchodzą się po nim w zawiły sposób. Droga odśrodkowa układu autonomicznego (eferentna) jest dwuneuronowa, co umożliwia uwielokrotnienie unerwienia narządów wykonawczych, transformację siły i rytmu pobudzeń, zmianę pobudliwości, sumowanie przestrzenne i czasowe pobudzeń, okluzję oraz zwolnienie przewodzenia. Ta droga jest przerwana w zwoju poza ośrodkowym układem nerwowym. Ten zwój tworzą włókna przedzwojowe (neurony posiadające osłonki mielinowe, uwalniające acetylocholinę, biegnące od ośrodków do zwojów) oraz włókna zazwojowe (szare, bezrdzenne uwalniające acetylocholinę lub adrenalinę, biegnące od zwojów do narządów wykonawczych).

Układ autonomiczny posiada zwoje. Można je podzielić ze względu na ich położenie w stosunku do układu ośrodkowego. Zwoje przykręgowe leżą po obu stronach kręgosłupa i tworzą parzysty pień współczulny. Zwoje przedkręgowe są bardziej oddalone od kręgosłupa, ale położone są z dala od narządów na tylnej ścianie jamy brzusznej. Wychodzi z nich duża ilość włókien pozazwojowych oraz najczęściej tworzą one sploty. Z kolei zwoje śródścienne są położone na powierzchni lub ścianie narządów wewnętrznych i tworzą układ przywspółczulny.

Monika K